enancjomer

Accordion Description

reakcja elektrofilowa, nukleofilowa, rodnikowa

Accordion Description

reguła Markownikowa

Accordion Description

entalpia

Accordion Description

Accordion Title

Accordion Description

Accordion Title

Accordion Description

Write your awesome label here.

Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna

Accordion Description

Shoty maturalne

1

The skill you need to become a real professional.

2

Learn the tools used by the world's top professionals.

3

Boost your confidence, master "the field".

Budowa atomu

Accordion Description

) opisuje i przewiduje wpływ rodzaju wiązania (jonowe, kowalencyjne,
metaliczne), oddziaływań międzycząsteczkowych (siły van der Waalsa,
wiązania wodorowe) oraz kształtu drobin na właściwości fizyczne
substancji nieorganicznych i organicznych; wskazuje te cząsteczki i
fragmenty cząsteczek, które są polarne, oraz te, które są niepolarne;

Accordion Description

Wiązania chemiczne. Oddziaływania międzycząsteczkowe

Write your awesome label here.

Kinetyka i statyka chemiczna. Energetyka reakcji chemicznych

Accordion Description

wymienia czynniki, które wpływają na stan równowagi reakcji; wyjaśnia,
dlaczego obecność katalizatora nie wpływa na wydajność przemiany;
stosuje regułę Le Chateliera-Brauna (regułę przekory) do jakościowego
określenia wpływu zmian temperatury, stężenia reagentów i ciśnienia na
układ pozostający w stanie równowagi dynamiczne

Accordion Description

Roztwory

Accordion Description

Reakcje w roztworach wodnych

Write your awesome label here.

Systematyka związków nieorganicznych

Accordion Description

klasyfikuje wodorki: LiH, CH4, NH3, H2O, HF, H2S, HCl, HBr, HI, ze względu
na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy i obojętny); projektuje i
przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać
6
BiologHelp.pl Podstawa programowa do matury z chemii 2026
charakter chemiczny wodorku; wnioskuje o charakterze chemicznym
wodorku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie
równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorków;

Accordion Description

projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli
wykazać charakter chemiczny wodorotlenku (zasadowy, amfoteryczny);
wnioskuje o charakterze chemicznym wodorotlenku na podstawie
wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji
potwierdzające charakter chemiczny wodorotlenków (w tym równania
reakcji otrzymywania hydroksokompleksów);

Accordion Description

Reakcje utleniania i redukcji

Accordion Description

Elektrochemia

Accordion Description

Metale, niemetale i ich związki

Accordion Description

Zastosowania wybranych związków nieorganicznych

Accordion Description

pisze wzory hydratów i soli bezwodnych (CaSO4, (CaSO4)2·H2O i
CaSO4·2H2O); opisuje różnice we właściwościach hydratów i substancji
bezwodnych; przewiduje zachowanie się hydratów podczas ogrzewania i
weryfikuje swoje przewidywania doświadczalnie; wyjaśnia proces
twardnienia zaprawy gipsowej; pisze odpowiednie równanie reakcji;
wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o
właściwościach i zastosowaniach skał gipsowych;

Accordion Description

Wstęp do chemii organicznej

na podstawie wzoru sumarycznego, półstrukturalnego (grupowego), opisu
budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek
chemiczny do: węglowodorów (nasyconych, nienasyconych, cyklicznych,
10
BiologHelp.pl Podstawa programowa do matury z chemii 2026
aromatycznych), związków jednofunkcyjnych (fluorowcopochodnych,
alkoholi, fenoli, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, estrów,
amin, amidów), związków wielofunkcyjnych (hydroksykwasów,
aminokwasów, peptydów, białek, cukrów); na podstawie wzorów
strukturalnych lub półstrukturalnych (grupowych) podaje nazwy
systematyczne związków zawierających w szkielecie do 8 atomów węgla:
węglowodorów, jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów
(fluorowcopochodnych, alkoholi, fenoli, aldehydów, ketonów, kwasów
karboksylowych, estrów); na podstawie nazw systematycznych rysuje ich
wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe);

Accordion Description

wyjaśnia zjawisko izomerii optycznej; wskazuje centrum stereogeniczne
(asymetryczny atom węgla); rysuje wzory w projekcji Fischera izomerów
optycznych: enancjomerów i diastereoizomerów; uzasadnia warunki
wystąpienia izomerii optycznej w cząsteczce związku o podanej nazwie lub
o podanym wzorze; ocenia, czy cząsteczka o podanym wzorze
stereochemicznym jest chiralna

Accordion Description

analizuje zmiany właściwości fizycznych (np. temperatura topnienia,
temperatura wrzenia, rozpuszczalność w wodzie) w szeregach
11
BiologHelp.pl Podstawa programowa do matury z chemii 2026
homologicznych oraz analizuje i porównuje właściwości różnych
izomerów konstytucyjnych; porównuje właściwości stereoizomerów
(enancjomerów i diastereoizomerów);

Accordion Description

Węglowodory

Accordion Description

opisuje właściwości chemiczne alkenów na przykładzie reakcji: spalania,
addycji: H2, Cl2 i Br2, HCl i HBr, H2O, polimeryzacji; przewiduje produkty
reakcji przyłączenia cząsteczek niesymetrycznych do niesymetrycznych
alkenów na podstawie reguły Markownikowa (produkty główne i
uboczne); opisuje zachowanie alkenów wobec wodnego roztworu
manganianu(VII) potasu; pisze odpowiednie równania reakcji;

Accordion Description

opisuje właściwości chemiczne benzenu i toluenu (metylobenzenu) na przykładzie reakcji: spalania, z Cl2 lub
Br2 wobec katalizatora albo w obecności światła, nitrowania, pisze równania reakcji chlorowcowania i
nitrowania pochodnych benzenu , uwzględniając
wpływ kierujący podstawników (atom chlorowca, grupa alkilowa, grupa
nitrowa, grupa hydroksylowa, grupa karboksylowa);

Accordion Description

Alkohole i fenole

Accordion Description

porównuje właściwości fizyczne i chemiczne alkoholi mono- i
polihydroksylowych (etanolu (alkoholu etylowego), etano-1,2-diolu (glikolu
etylenowego), propano-1,2-diolu (glikolu propylenowego) i propano-1,2,3-
triolu (glicerolu)); projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego
przebieg pozwoli odróżnić alkohol monohydroksylowy od alkoholu
polihydroksylowego; na podstawie obserwacji wyników doświadczenia
klasyfikuje alkohol do mono- lub polihydroksylowych;

Accordion Description

Związki karbonylowe − aldehydy i ketony

Accordion Description

Kwasy karboksylowe

Accordion Description

opisuje właściwości chemiczne kwasów karboksylowych na podstawie
reakcji tworzenia: soli, estrów, amidów; pisze odpowiednie równania
reakcji; projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające
otrzymywać sole kwasów karboksylowych (w reakcjach kwasów z:
metalami, tlenkami metali, wodorotlenkami metali i solami kwasów o
mniejszej mocy);

Accordion Description

Estry i tłuszcze

Accordion Description

Związki organiczne zawierające azot

Accordion Description

Białka

Accordion Description

Alkany

Accordion Description

Alkeny

Write your awesome label here.

Alkiny

Write your awesome label here.

Węglowodory aromatyczne

Alkohole

Fenole

Write your awesome label here.

Aldehydy i ketony

Write your awesome label here.

Hydroksykwasy

Aminokwasy i peptydy

Write your awesome label here.

Cukry

Chemia wokół nas

Elementy ochrony środowiska

enancjomer

reakcja elektrofilowa, nukleofilowa, rodnikowa

reguła Markownikowa

entalpia

Accordion Title

Accordion Title

Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna

Nuklid

Izotop

Mol i stała Avogadra

Równania naturalnych przemian promieniotwórczych (α, β¯) oraz sztuczne reakcje jądrowe

Wzór empiryczny i rzeczywisty związku chemicznego

Wydajności reakcji, dotyczące: liczby moli oraz mas substratów i produktów (stechiometria wzorów i równań chemicznych)objętości gazów w warunkach normalnych, po zmieszaniu substratów w stosunku stechiometrycznym i niestechiometrycznym

Shoty maturalne

1

2

3

Budowa atomu

Liczby kwantowe

Liczby kwantowe; stosuje pojęcia: powłoka, podpowłoka, stan orbitalny, spin elektronu;

Zasady rozmieszczania elektronów na orbitalach (zakaz Pauliego i regułę Hunda) w atomach pierwiastków wieloelektronowych;

Konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z=38 oraz ich jonów o podanym ładunku, uwzględniając przynależność elektronów do podpowłok (zapisy konfiguracji: pełne, skrócone i schematy klatkowe)

Bloki konfiguracyjne : s, p i d układu okresowego na podstawie konfiguracji elektronowej; wskazuje związek między budową elektronową atomu a położeniem pierwiastka w układzie okresowym i jego właściwościami fizycznymi (promieniem atomowym, energią jonizacji) i chemicznymi

Wzory elektronowe typowych cząsteczek związków kowalencyjnych i jonów złożonych, z uwzględnieniem wolnych par elektronowych

Wyjaśnia tworzenie orbitali zhybrydyzowanych zgodnie z modelem hybrydyzacji, opisuje ich wzajemne ułożenie w przestrzeni

Rozpoznaje typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) orbitali walencyjnych atomu centralnego w cząsteczkach związków nieorganicznych i organicznych; przewiduje budowę przestrzenną drobin metodą VSEPR; określa kształt drobin (struktura digonalna, trygonalna, tetraedryczna, piramidalna, Vkształtna

Typ wiązania (σ i π) w cząsteczkach związków nieorganicznych i organicznych;

Właściwości fizyczne substancji tworzących kryształy jonowe,kowalencyjne, molekularne oraz metaliczne;

Pojęcie alotropii pierwiastków; na podstawie znajomości budowy diamentu, grafitu, grafenu i fullerenów tłumaczy ich właściwości i zastosowania.

Określa rodzaj wiązania: jonowe, kowalencyjne (w tym koordynacyjne), metaliczne; na podstawie elektroujemności według Paulinga określapolaryzację wiązania kowalencyjnego;

Pisze wzory elektronowe typowych cząsteczek związków kowalencyjnych i jonów złożonych, z uwzględnieniem wolnych par elektronowych

Wyjaśnia tworzenie orbitali zhybrydyzowanych zgodnie z modelem hybrydyzacji, opisuje ich wzajemne ułożenie w przestrzeni;

Rozpoznaje typ hybrydyzacji (sp, sp2 , sp3) orbitali walencyjnych atomucentralnego w cząsteczkach związków nieorganicznych i organicznych; przewiduje budowę przestrzenną drobin metodą VSEPR; określa kształt drobin (struktura digonalna, trygonalna, tetraedryczna, piramidalna, Vkształtna);

określa typ wiązania (σ i π) w cząsteczkach związków nieorganicznych i organicznych

porównuje właściwości fizyczne substancji tworzących kryształy jonowe, kowalencyjne, molekularne oraz metaliczne;

wyjaśnia pojęcie alotropii pierwiastków; na podstawie znajomości budowy diamentu, grafitu, grafenu i fullerenów tłumaczy ich właściwości i zastosowania

Wiązania chemiczne. Oddziaływania międzycząsteczkowe

Kinetyka i statyka chemiczna. Energetyka reakcji chemicznych

Definiuje i oblicza szybkość reakcji (jako zmianę stężenia reagenta w czasie);

przewiduje wpływ: stężenia (ciśnienia) substratów, obecności katalizatora, stopnia rozdrobnienia substratów i temperatury na szybkość reakcji; projektuje i przeprowadza odpowiednie doświadczenia;

na podstawie równania kinetycznego określa rząd reakcji względem każdego substratu; na podstawie danych doświadczalnych ilustrujących związek między stężeniem substratu a szybkością reakcji określa rząd reakcji i pisze równanie kinetyczne

stosuje pojęcia: egzoenergetyczny, endoenergetyczny, energia aktywacji do opisu efektów energetycznych przemian; zaznacza wartość energii aktywacji na schemacie ilustrującym zmiany energii w reakcji egzo- i endoenergetycznej;

porównuje wartość energii aktywacji przebiegającej z udziałem i bez udziału katalizatora;

wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stan równowagi dynamicznej i stała równowagi; pisze wyrażenie na stałą równowagi danej reakcji;

oblicza wartość stałej równowagi reakcji odwracalnej; oblicza stężenia równowagowe albo stężenia początkowe reagentów;

stosuje pojęcie standardowej entalpii przemiany; interpretuje zapis ΔH < 0 i ΔH > 0; określa efekt energetyczny reakcji chemicznej na podstawie wartości entalpii.

Roztwory

rozróżnia układy homogeniczne i heterogeniczne; opisuje tworzenie się emulsji;

wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe lub molowe oraz rozpuszczalność

projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać roztwór o określonym stężeniu procentowym lub molowym;

opisuje sposoby rozdzielenia roztworów właściwych (ciał stałych w cieczach, cieczy w cieczach) na składniki (m.in. ekstrakcja, chromatografia, elektroforeza);

projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające rozdzielić mieszaninę niejednorodną (ciał stałych w cieczach) na składniki.

Accordion Title

pisze równania dysocjacji elektrolitycznej związków nieorganicznych i organicznych, z uwzględnieniem dysocjacji stopniowej;Title

stosuje termin stopień dysocjacji dla ilościowego opisu zjawiska dysocjacji elektrolitycznej;

interpretuje wartości pKw, pH, Ka, Kb, Ks;

wykonuje obliczenia z zastosowaniem pojęć: stała dysocjacji, stopień dysocjacji, pH, iloczyn jonowy wody, iloczyn rozpuszczalności; stosuje do obliczeń prawo rozcieńczeń Ostwalda;

porównuje moc elektrolitów na podstawie wartości ich stałych dysocjacji;

przewiduje odczyn roztworu po reakcji substancji zmieszanych w ilościach stechiometrycznych i niestechiometrycznych;

klasyfikuje substancje jako kwasy lub zasady zgodnie z teorią BrønstedaLowry’ego; wskazuje sprzężone pary kwas – zasada;

uzasadnia przyczynę kwasowego odczynu wodnych roztworów kwasów, zasadowego odczynu wodnych roztworów niektórych wodorotlenków (zasad) i amoniaku oraz odczynu niektórych wodnych roztworów soli zgodnie z teorią Brønsteda-Lowry’ego; pisze odpowiednie równania reakcji;

pisze równania reakcji: zobojętniania, wytrącania osadów i wybranych soli z wodą w formie jonowej pełnej i skróconej

Reakcje w roztworach wodnych

Systematyka związków nieorganicznych

na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków, wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli, hydratów);

na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny;

pisze równania reakcji otrzymywania tlenków pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 30 (synteza pierwiastków z tlenem, rozkład soli, np. CaCO3, i wodorotlenków, np. Cu(OH)2);

opisuje typowe właściwości chemiczne tlenków pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 20 oraz Cr, Cu, Zn, Mn i Fe, w tym zachowanie wobec wody, kwasów i zasad; pisze odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej;

klasyfikuje tlenki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy, amfoteryczny i obojętny); projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny tlenku; wnioskuje o charakterze chemicznym tlenku na podstawie wyników doświadczenia

projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami: wodorotlenki, kwasy i sole; pisze odpowiednie równania reakcji;

opisuje typowe właściwości chemiczne kwasów, w tym zachowanie wobec metali, tlenków metali, wodorotlenków i soli kwasów o mniejszej mocy; projektuje i przeprowadza odpowiednie doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji;

klasyfikuje poznane kwasy ze względu na ich skład (kwasy tlenowe i beztlenowe), moc i właściwości utleniające;

przewiduje przebieg reakcji soli z mocnymi kwasami (wypieranie kwasów słabszych, nietrwałych, lotnych) oraz soli z zasadami; pisze odpowiednie równania reakcji.

Accordion Title

Reakcje utleniania i redukcji

stosuje pojęcia: stopień utlenienia, utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja;

na podstawie konfiguracji elektronowej atomów przewiduje typowe stopnie utlenienia pierwiastków;

oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w jonie i cząsteczce związku nieorganicznego i organicznego

stosuje zasady bilansu elektronowo-jonowego – dobiera współczynniki stechiometryczne w schematach reakcji utleniania-redukcji (w formie cząsteczkowej i jonowej);

przewiduje kierunek przebiegu reakcji utleniania-redukcji na podstawie wartości potencjałów standardowych półogniw; pisze odpowiednie równania reakc

Równania naturalnych przemian promieniotwórczych (α, β¯) oraz
sztuczne reakcje jądrowe

Wydajności reakcji, dotyczące:
liczby moli oraz mas substra
tów i produktów (stechiometria wzorów i
równań chemicznych)
objętości gazów w warunkach normalnych, po
zmieszaniu substratów w stosunku stechiometrycznym i
niestechiometrycznym

Określa rodzaj wiązania: jonowe, kowalencyjne (w tym koordynacyjne), metaliczne; na podstawie elektroujemności według Paulinga określa
polaryzację wiązania kowalencyjnego;

Rozpoznaje typ hybrydyzacji (sp, sp2
, sp3) orbitali walencyjnych atomu
centralnego w cząsteczkach związków nieorganicznych i organicznych;
przewiduje budowę przestrzenną drobin metodą VSEPR; określa kształt
drobin (struktura digonalna, trygonalna, tetraedryczna, piramidalna, Vkształtna);

określa typ wiązania (σ i π) w cząsteczkach związków nieorganicznych i
organicznych

porównuje właściwości fizyczne substancji tworzących kryształy jonowe,
kowalencyjne, molekularne oraz metaliczne;

wyjaśnia pojęcie alotropii pierwiastków; na podstawie znajomości budowy
diamentu, grafitu, grafenu i fullerenów tłumaczy ich właściwości i
zastosowania

przewiduje wpływ: stężenia (ciśnienia) substratów, obecności katalizatora,
stopnia rozdrobnienia substratów i temperatury na szybkość reakcji;
projektuje i przeprowadza odpowiednie doświadczenia;

na podstawie równania kinetycznego określa rząd reakcji względem
każdego substratu; na podstawie danych doświadczalnych ilustrujących
związek między stężeniem substratu a szybkością reakcji określa rząd
reakcji i pisze równanie kinetyczne

stosuje pojęcia: egzoenergetyczny, endoenergetyczny, energia aktywacji
do opisu efektów energetycznych przemian; zaznacza wartość energii
aktywacji na schemacie ilustrującym zmiany energii w reakcji egzo- i
endoenergetycznej;

porównuje wartość energii aktywacji przebiegającej z udziałem i bez
udziału katalizatora;

wykazuje się znajomością i rozumieniem pojęć: stan równowagi
dynamicznej i stała równowagi; pisze wyrażenie na stałą równowagi danej
reakcji;

oblicza wartość stałej równowagi reakcji odwracalnej; oblicza stężenia
równowagowe albo stężenia początkowe reagentów;

stosuje pojęcie standardowej entalpii przemiany; interpretuje zapis ΔH < 0
i ΔH > 0; określa efekt energetyczny reakcji chemicznej na podstawie
wartości entalpii.

rozróżnia układy homogeniczne i heterogeniczne; opisuje tworzenie się
emulsji;

wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i
zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe lub
molowe oraz rozpuszczalność

projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać roztwór
o określonym stężeniu procentowym lub molowym;

opisuje sposoby rozdzielenia roztworów właściwych (ciał stałych w
cieczach, cieczy w cieczach) na składniki (m.in. ekstrakcja, chromatografia,
elektroforeza);

projektuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające rozdzielić
mieszaninę niejednorodną (ciał stałych w cieczach) na składniki.

pisze równania dysocjacji elektrolitycznej związków nieorganicznych i
organicznych, z uwzględnieniem dysocjacji stopniowej;Title

stosuje termin stopień dysocjacji dla ilościowego opisu zjawiska dysocjacji
elektrolitycznej;

wykonuje obliczenia z zastosowaniem pojęć: stała dysocjacji, stopień
dysocjacji, pH, iloczyn jonowy wody, iloczyn rozpuszczalności; stosuje do
obliczeń prawo rozcieńczeń Ostwalda;

przewiduje odczyn roztworu po reakcji substancji zmieszanych w ilościach
stechiometrycznych i niestechiometrycznych;

uzasadnia przyczynę kwasowego odczynu wodnych roztworów kwasów,
zasadowego odczynu wodnych roztworów niektórych wodorotlenków
(zasad) i amoniaku oraz odczynu niektórych wodnych roztworów soli
zgodnie z teorią Brønsteda-Lowry’ego; pisze odpowiednie równania
reakcji;

pisze równania reakcji: zobojętniania, wytrącania osadów i wybranych soli
z wodą w formie jonowej pełnej i skróconej

na podstawie wzoru sumarycznego, opisu budowy lub właściwości
fizykochemicznych klasyfikuje dany związek chemiczny do: tlenków,
wodorków, wodorotlenków, kwasów, soli (w tym wodoro- i hydroksosoli,
hydratów);

na podstawie wzoru sumarycznego związku nieorganicznego pisze jego
nazwę, na podstawie nazwy pisze jego wzór sumaryczny;

pisze równania reakcji otrzymywania tlenków pierwiastków o liczbach
atomowych od 1 do 30 (synteza pierwiastków z tlenem, rozkład soli, np.
CaCO3, i wodorotlenków, np. Cu(OH)2);

opisuje typowe właściwości chemiczne tlenków pierwiastków o liczbach
atomowych od 1 do 20 oraz Cr, Cu, Zn, Mn i Fe, w tym zachowanie wobec
wody, kwasów i zasad; pisze odpowiednie równania reakcji w formie
cząsteczkowej i jonowej;

klasyfikuje tlenki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy,
zasadowy, amfoteryczny i obojętny); projektuje i przeprowadza
doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny
tlenku; wnioskuje o charakterze chemicznym tlenku na podstawie
wyników doświadczenia

projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi
metodami: wodorotlenki, kwasy i sole; pisze odpowiednie równania
reakcji;

opisuje typowe właściwości chemiczne kwasów, w tym zachowanie wobec
metali, tlenków metali, wodorotlenków i soli kwasów o mniejszej mocy;
projektuje i przeprowadza odpowiednie doświadczenia; pisze
odpowiednie równania reakcji;

klasyfikuje poznane kwasy ze względu na ich skład (kwasy tlenowe i
beztlenowe), moc i właściwości utleniające;

przewiduje przebieg reakcji soli z mocnymi kwasami (wypieranie kwasów
słabszych, nietrwałych, lotnych) oraz soli z zasadami; pisze odpowiednie
równania reakcji.

stosuje pojęcia: stopień utlenienia, utleniacz, reduktor, utlenianie,
redukcja;

na podstawie konfiguracji elektronowej atomów przewiduje typowe
stopnie utlenienia pierwiastków;

oblicza stopnie utlenienia pierwiastków w jonie i cząsteczce związku
nieorganicznego i organicznego

stosuje zasady bilansu elektronowo-jonowego – dobiera współczynniki
stechiometryczne w schematach reakcji utleniania-redukcji (w formie
cząsteczkowej i jonowej);

przewiduje kierunek przebiegu reakcji utleniania-redukcji na podstawie
wartości potencjałów standardowych półogniw; pisze odpowiednie
równania reakc

stosuje pojęcia: półogniwo, anoda, katoda, ogniwo galwaniczne, klucz
elektrolityczny; potencjał standardowy półogniwa, szereg
elektrochemiczny, SEM;

pisze równania reakcji zachodzące na elektrodach (na katodzie i anodzie)
ogniwa galwanicznego o danym schemacie; projektuje ogniwo, w którym
zachodzi dana reakcja chemiczna; pisze schemat tego ogniwa

oblicza SEM ogniwa galwanicznego na podstawie standardowych
potencjałów półogniw, z których jest ono zbudowane

wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje:
a) o przebiegu korozji elektrochemicznej stali i żeliwa oraz o sposobach
ochrony metali przed korozją elektrochemiczną,
b) na temat współczesnych źródeł prądu stałego

opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu
okresowego i zmienność właściwości w okresach;

opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je na
podstawie znajomości natury wiązania metalicznego;

opisuje właściwości fizyczne i chemiczne glinu; wyjaśnia, na czym polega
pasywacja glinu; tłumaczy znaczenie tego zjawiska w zastosowaniu glinu
w technice;

pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali
wobec wody (dla Na, K, Mg, Ca), kwasów
nieutleniających (dla Na, K, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Mn, Cr), przewiduje i opisuje
przebieg reakcji rozcieńczonego i stężonego kwasu azotowego(V z Al, Fe, Cu, Ag;

przewiduje produkty redukcji jonów manganianowych(VII) w zależności od
środowiska, a także jonów dichromianowych(VI) w środowisku
kwasowym; pisze odpowiednie równania reakcji;

projektuje i przeprowadza doświadczenia, w wyniku których można
otrzymać wodór (reakcje aktywnych metali z wodą lub niektórych metali z
niektórymi kwasami), pisze odpowiednie równania reakcji;

projektuje i obserwuje przebieg doświadczenia pozwalającego otrzymać w
laboratorium: tlen (np. reakcja rozkładu H2O2 lub KMnO4), chlor (np.
reakcja HCl z MnO2 lub z KMnO4); pisze odpowiednie równania reakcji;

pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne
niemetali, w tym m.in. równania reakcji: wodoru z niemetalami (Cl2, Br2,
O2, N2, S), chloru, bromu i siarki z metalami (Na, K, Mg, Ca, Fe, Cu);

bada i opisuje właściwości tlenku krzemu(IV); wyszukuje, porządkuje,
porównuje i prezentuje informacje o odmianach tlenku krzemu(IV)
występujących w przyrodzie i ich zastosowaniach;

wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje o procesie
produkcji szkła; jego rodzajach, właściwościach i zastosowaniach;

opisuje mechanizm usuwania twardości przemijającej wody; pisze
odpowiednie równania reakcji;

wyszukuje i prezentuje informacje na temat składu nawozów naturalnych
i sztucznych oraz klasyfikuje je pod kątem zawartości pierwiastków

stosuje pojęcia: homolog, szereg homologiczny, wzór ogólny, rzędowość
w związkach organicznych, izomeria konstytucyjna (szkieletowa,
położenia, grup funkcyjnych), stereoizomeria (izomeria geometryczna,
izomeria optyczna); rozpoznaje i klasyfikuje izomery;

rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe) izomerów
konstytucyjnych o podanym wzorze sumarycznym; wśród podanych
wzorów węglowodorów i ich pochodnych wskazuje izomery
konstytucyjne;

wyjaśnia zjawisko izomerii geometrycznej (cis-trans); uzasadnia warunki
wystąpienia izomerii geometrycznej w cząsteczce związku o podanej
nazwie lub o podanym wzorze strukturalnym (lub półstrukturalnym);
rysuje wzory izomerów geometrycznych;

klasyfikuje reakcje związków organicznych ze względu na typ procesu
(addycja, eliminacja, substytucja, polimeryzacja, kondensacja) i
mechanizm reakcji (elektrofilowy, nukleofilowy, rodnikowy); wyjaśnia
mechanizmy reakcji; pisze odpowiednie równania reakcji.

opisuje właściwości chemiczne alkanów na przykładzie reakcji: spalania,
substytucji atomu (lub atomów) wodoru przez atom (lub atomy) chloru
albo bromu przy udziale światła; pisze odpowiednie równania reakcji

planuje ciąg przemian pozwalających otrzymać np. alken z alkanu (z
udziałem fluorowcopochodnych węglowodorów); pisze odpowiednie
równania reakcji;

opisuje właściwości chemiczne alkinów na przykładzie reakcji spalania,
addycji: H2, Cl2 i Br2, HCl, i HBr, H2O; pisze odpowiednie równania reakcji;

ustala wzór monomeru, z którego został otrzymany polimer o podanej
strukturze; rysuje wzór polimeru powstającego z monomeru o podanym
wzorze lub nazwie; pisze odpowiednie równania reakcji

wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o tworzywach; wskazuje na
zagrożenia związane z gazami powstającymi w wyniku ich spalania;

opisuje budowę cząsteczki benzenu, z uwzględnieniem delokalizacji
elektronów; wyjaśnia, dlaczego benzen, w przeciwieństwie do alkenów i
alkinów, nie odbarwia wody bromowej ani wodnego roztworu
manganianu(VII) potasu;

projektuje doświadczenia pozwalające na wskazanie różnic we
właściwościach chemicznych węglowodorów nasyconych, nienasyconych i
aromatycznych; na podstawie wyników przeprowadzonych doświadczeń
wnioskuje o rodzaju węglowodoru; pisze odpowiednie równania reakcji;

wyszukuje, porządkuje, porównuje i prezentuje informacje na temat
destylacji ropy naftowej i pirolizy węgla kamiennego; wymienia nazwy
produktów tych procesów i ich zastosowania;

wyjaśnia pojęcie liczby oktanowej (LO) i podaje sposoby zwiększania LO
benzyny; tłumaczy, na czym polega kraking oraz reforming.

porównuje budowę cząsteczek alkoholi i fenoli; wskazuje wzory alkoholi
pierwszo-, drugo-, i trzeciorzędowych;

opisuje właściwości chemiczne alkoholi na przykładzie reakcji: spalania, z
HCl i Hbr, zachowania wobec sodu, utlenienia do związków
karbonylowych, eliminacji wody, reakcji z nieorganicznymi kwasami
tlenowymi i kwasami karboksylowymi; pisze odpowiednie równania
reakcji;

opisuje zachowanie: alkoholi pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowych wobec
utleniaczy (np. CuO lub K2Cr2O7/H2SO4); projektuje i przeprowadza
doświadczenie, którego przebieg pozwoli odróżnić alkohol trzeciorzędowy
od alkoholu pierwszo- i drugorzędowego; pisze odpowiednie równania
reakcji;

pisze równanie reakcji manganianu(VII) potasu (w środowisku kwasowym)
z alkoholem (np. z etanolem, etano-1,2-diolem);

na podstawie obserwacji doświadczeń formułuje wniosek dotyczący
kwasowego charakteru fenolu; projektuje i przeprowadza doświadczenie,
które umożliwi porównanie mocy kwasów, np. fenolu i kwasu węglowego;
pisze odpowiednie równania reakcji;

planuje ciągi przemian pozwalających otrzymać alkohol lub fenol z
odpowiedniego węglowodoru; pisze odpowiednie równania reakcji;

wyszukuje, porządkuje i prezentuje informacje o metodach otrzymywania,
właściwościach fizycznych i chemicznych oraz zastosowaniach alkoholi i
fenoli

opisuje podobieństwa i różnice w budowie cząsteczek aldehydów i
ketonów (położenie grupy karbonylowej)